หนึ่งในความน่าสนใจของเกษตรกรไทยในยุคนี้ จะเห็นได้ว่ามีคนรุ่นใหม่ที่ผันตัวจากมนุษย์เงินเดือนสู่อาชีพเกษตรกร มีทั้งคนที่เริ่มต้นจากศูนย์และสานต่ออาชีพของบรรพบุรุษ ซึ่งการทำเกษตรนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย ต้องศึกษาให้มาก ค่อยๆ เก็บเกี่ยวประสบการณ์ อาศัยการลองผิดลองถูก ใช้ระยะเวลาในการรอคอย แต่กว่าจะไปถึงเป้าหมายทำเอาหลายคนถอดใจ เพราะความยากลำบาก เหนื่อย ไม่สนุก จริงอยู่ที่ว่าไม่มีอะไรได้มาง่ายๆ แต่การทำเรื่องยากให้กลายเป็นความสนุกนั้นเป็นแรงขับเคลื่อนที่ดีไม่น้อย เช่นเดียวกับเกษตรกรรับเชิญท่านนี้ที่ร่วมแชร์ประสบการณ์ทำเกษตรด้วยความสุขสนุกสนาน ผสมผสานองค์ความรู้ สร้างลู่ทางทำรายได้ คุณ บัณฑิต ปัญจาระ เกษตรสวนสะหนุก ไร่สวนผสม จ.สงขลา

จากอดีตวิศวกร สร้างสวนเกษตรให้เป็น “สวนสะหนุก”

ก่อนหน้าที่จะมาทำการเกษตร คุณบัณฑิตทำงานทางด้านวิศวกรรมโทรคมนาคม จนมาถึงจุดที่คิดว่าอยากกลับไปอยู่บ้านและดูแลครอบครัว เลยตัดสินใจย้ายกลับไปสงขลาซึ่งเป็นจังหวัดบ้านเกิด ก่อนที่จะลาออกจากงานมีความตั้งใจที่จะทำสวนอยู่แล้ว วางคอนเซ็ปท์ไว้ว่าต้องเป็นการทำสวนแบบสนุกสนาน ไม่ได้คาดหวังผลตอบแทนในระยะสั้น ระหว่างที่ทำสวนรอเก็บเกี่ยวผลผลิตก็หาช่องทางในการสร้างรายได้ทำธุรกิจค้าร้านกาแฟไว้เลี้ยงชีพเช่นกัน  แม้ในวัยเด็กคุณบัณฑิตเคยมีประสบการณ์ทำสวนอยู่บ้าง ในช่วงแรกที่ทำแม้จะทุลักทุเลไปหน่อยแต่ก็ผ่านไปได้

คุณบัณฑิตเริ่มต้นจากทำสวนผลไม้ต่อจากที่มีปลูกอยู่ก่อนแล้ว ผลไม้ในสวน เช่น ลองกอง มังคุด ส่วนสวนยางก็มีการปลูกไม้ยืนต้นแซมเข้าไป เช่น ต้นตะเคียน ต้นยางนา ต้นกาแฟ ต้นสละ เป็นรูปแบบการทำเกษตรผสมผสานที่เติมเต็มจากของเดิมที่มีอยู่ ผลไม้ที่ปลูกไว้ก่อนแล้วได้มีการจัดการในเรื่องของช่องทางการตลาดออนไลน์เพิ่มเติม เพื่อเป็นอีกลู่ทางในการสร้างรายได้ ส่วนพันธุ์พืชใหม่ที่เพิ่งปลูก เพิ่งเริ่มออกผลแต่ยังไม่สามารถจำหน่ายได้ สินค้าการเกษตรที่จำหน่ายส่วนใหญ่เป็นผลไม้ท้องถิ่น พืชผักปลูกไว้ทานเอง หากมีเหลือก็นำไปวางขายที่หน้าร้านกาแฟของตัวเอง คุณบัณฑิตทำเกษตรรูปแบบการเกษตรสร้างสรรค์ พอเพียง และยั่งยืน ยึดหลักตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9  คือ หลัก 3 ห่วง 2 เงื่อนไข

  • 3 ห่วง คือ ทางสายกลาง ประกอบด้วย ห่วงที่ 1 คือ พอประมาณ ห่วงที่ 2 คือ มีเหตุผล ห่วงที่ 3 คือ มีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวเอง
  • 2 เงื่อนไข ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ได้แก่ เงื่อนไขความรู้ และเงื่อนไขคุณธรรม

นอกจากปลูกพืชแล้ว มีการทำปุ๋ยมูลไส้เดือนเพื่อใช้และจำหน่าย ปุ๋ยมูลไส้เดือน เกิดจากการเลี้ยงไส้เดือนดินที่กินมูลวัว และผ่านกระบวนการย่อยสลายอินทรีย์วัตถุต่างๆ ภายในลำไส้ของไส้เดือนดิน แล้วขับถ่ายเป็นมูลออกมา ลักษณะเป็นเม็ดร่วนสีดำ มีธาตุอาหารสูงและมีจุลินทรีย์จำนวนมาก ทำให้ดินอุดมสมบูรณ์ รักษาสภาพความเป็นกรด-ด่างในดินให้สมดุล ช่วยให้โครงสร้างของดินดีขึ้น ดินร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดี

ประคับประคองธุรกิจเกษตรอย่างไรให้อยู่รอดในยุคโควิด-19

ในช่วงโควิด-19 ผู้ประกอบการหลายท่านต่างได้รับความเดือดร้อนอย่างมาก ทางคุณบัณฑิตเองก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน ส่งผลให้ยอดขายร้านกาแฟที่ทำอยู่ลดลง ต้องหาวิธีประคองธุรกิจให้อยู่รอด จึงได้มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบสินค้า ปรับเปลี่ยนวิธีการขาย ค่อยๆ พัฒนาดัดแปลงจากสิ่งที่ทำอยู่ ให้สามารถจำหน่ายทางออนไลน์ส่งขายได้ทั่วประเทศ เช่น เมล็ดกาแฟคั่วและกาแฟคั่วบดบรรจุใส่ซอง กาแฟดริป กาแฟแคปซูล ชุดข้าวยำปักษ์ใต้บรรจุในซองสุญญากาศ นอกจากนี้ยังจำหน่ายมูลไส้เดือนที่หน้าร้านและพื้นที่ใกล้เคียง คุณบัณฑิตมองว่าตอนนี้มีอะไรบ้างที่ทำให้มีรายได้เข้ามา และอะไรที่ทำให้เงินออกไปจากธุรกิจ ค่าใช้จ่ายส่วนใดที่สามารถลดลงได้บ้างโดยที่ต้องไม่กระทบต่อคุณภาพของสินค้า พยายามหาโอกาสใหม่ๆ ที่เป็นช่องทางในการทำธุรกิจ อย่างหน้าร้านที่ต้องปิดชั่วคราว ก็หันมาทำการตลาดในช่องทางอื่นแทน

สินค้าเกษตรกับช่องทางการตลาดออนไลน์

ไม่ใช่แค่จำหน่ายผลผลิตทางการเกษตรและกาแฟแค่หน้าร้านเท่านั้น แต่ยังใช้ช่องทางโซเชียลมีเดียสำหรับขายสินค้าเช่นกัน ช่วงแรกที่ขายออนไลน์ เริ่มขายให้แก่คนรู้จัก ค่อยๆ ปรับปรุงแพคเกจจิ้งให้ดูดีขึ้น คำนึงถึงขั้นตอนการจัดส่งเพื่อให้สินค้าไปถึงปลายทางในสภาพที่ดีหรือได้รับความเสียหายน้อยที่สุด คุณบัณฑิตให้ความเห็นว่าการเลือกบริษัทขนส่งเป็นสิ่งสำคัญต่อธุรกิจการเกษตรเช่นกัน เป็นกระบวนการส่วนหนึ่งของธุรกิจที่มีผลต่อคุณภาพสินค้า

ซึ่งอยู่นอกเหนือจากการควบคุม Facebook  Page ของ “สวนสะหนุก” ไม่ได้สร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นช่องทางในการติดต่อสื่อสารกับกลุ่มเป้าหมายเพียงอย่างเดียว แต่ยังเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับการเกษตร สินค้าที่จำหน่าย มีการสร้างคอนเทนต์ทั้งรูปภาพ ข้อความ และคลิปวิดีโอ

คุณบัณฑิต ให้ความเห็นว่า ช่องทางการตลาดออนไลน์มีความจำเป็นต่อการทำเกษตรไม่น้อย การทำคอนเทนต์ที่มีคุณภาพจะช่วยดึงดูดกลุ่มเป้าหมายให้เข้ามาเยี่ยมชม ถ้าชื่นชอบก็อาจติดตาม ช่วยเพิ่มโอกาสในการตัดสินใจซื้อสินค้าได้ง่ายขึ้น ช่องทางการขายที่เลือกใช้มีทั้ง Facebook,  LINE OA,  SHOPEE และ LAZADA  ต้องค้นหาให้เจอว่ากลุ่มเป้าหมายของเราใช้ช่องทางไหน  มีช่องทางไหนบ้างในการจำหน่ายสินค้า ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้งานของแต่ละแพลตฟอร์ม สำคัญคือ ต้องกล้าลอง กล้าเรียนรู้ ช่วงแรกอาจจะยังไม่เห็นผลที่แน่ชัด แต่พอได้ลองไปสักพักก็จะรู้ว่าธุรกิจของเราควรไปต่อช่องทางไหน

อย่างคุณบัณฑิตที่เป็นเกษตรกรรุ่นใหม่ ใช้วิธีต่อยอดองค์ความรู้เดิมและประสบการณ์จากบรรพบุรุษ มาผสมผสานกับแนวคิดใหม่ วิทยาการใหม่ โดยอาศัยทักษะของวิศวกร การบริหารจัดการ เทคโนโลยี และการตลาดออนไลน์ควบคู่กันไป

สร้างตัวตนบนโลกออนไลน์

ก่อนจะตัดสินใจทำอาชีพเกษตรกรรมต้องเตรียมความพร้อมและหาความรู้ให้เยอะเข้าไว้ สร้างลู่ทางของเราเอง เพราะแต่ละคนมีเป้าหมายที่ต่างกัน อย่าทำตามกระแส ต้องอยู่บนพื้นฐานของเหตุผล ทำอย่างพอประมาณ ศึกษาช่องทางการทำการตลาดทั้งออฟไลน์และออนไลน์ควบคู่กับการพัฒนาผลผลิตให้ดีขึ้น จะได้ไม่ต้องกังวลในเรื่องของรายได้ พยายามเติมเต็มความสนุกสนานให้กับชีวิต เพราะชีวิตที่เต็มไปด้วยความสุข แม้เจอกับอุปสรรคก็จะเป็นแรงผลักดันที่ช่วยให้ผ่านพ้นไปได้ ท่านใดที่สนใจสินค้าจากสวนสะหนุกติดต่อได้ทาง https://www.facebook.com/SaunSaNook

 

ชมคลิปย้อนหลังสัมภาษณ์คุณ บัณฑิต ปัญจาระ ได้ที่นี่